Adam Olbracht Przyjemski - założyciel Rawicza

... wielokrotnie przemieszczamy się jednym z głównych traktów naszego miasta - ulicą Adama Olbrachta Przyjemskiego. Co wiemy o tej postaci?

Większość odpowie: „był założycielem Rawicza". I dla wielu ta podstawowa informacja staje się wystarczająca. Jednak przyjrzyjmy się Adamowi Olbrachtowi Przyjmie - Przyjemskiemu trochę dokładniej.

Sam siebie tytułował: „Korony Polskiej pierwszy oboźny, kasztelan gnieźnieński, hrabia na Miejskiej Górce, baron z Osiecznej, dziedzic Sierakowa, Masłowa, Szymanowa, Dębna i wielu innych folwarków".

Król Władysław IV, w podpisanym w roku 1638 edykcie lokacyjnym dla miasta Rawicza, w stosunku do Przyjemskiego użył słów:

„Kiedy przeto szlachetnie urodzony Adam Olbracht Przyjma - Przyjemski, oboźny koronny, mąż tak z powodu świetności rodu i wybitnych zalet umysłu i serca, jak i z powodu zasług swoich przodków względem naszego najjaśniejszego domu i Rzeczypospolitej ... nam nadzwyczaj drogi, postanowił (od samego gruntu) założyć i wybudować miasto na gruncie swoim dziedzicznym w pobliżu swojej wsi Sierakowo i nazwać je od imienia herbu swego rodu Rawicz i żądał na to naszej zgody: My, jak i przy każdej innej sposobności ... tak i obecnej jego prośbie jesteśmy przychylni i dajemy nasze pozwolenie na założenie wyżej wymienionego miasta tym naszym pismem".

Adam Przyjma - Przyjemski herbu Rawicz (Panna na niedźwiedziu) żył w latach ok. 1590 - 1644. Był synem Andrzeja i Katarzyny Leszczyńskiej. W wieku dojrzałym brał aktywny udział w życiu politycznym ówczesnej Polski. Pełniąc funkcję oboźnego wielkiego koronnego uczestniczył w walkach ze Szwecją, o Inflanty, Prusy Królewskie i okolice ujścia Wisły. Pełniąc obowiązki kasztelana gnieźnieńskiego brał udział w pracach senatu Rzeczypospolitej.

Był dziedzicem Osiecznej koło Leszna oraz kilkunastu wsi w okolicach Sierakowa. Będąc sam katolikiem, osiedlał w swoich dobrach protestantów, opuszczających Śląsk i Czechy w konsekwencji wojny 30 - letniej. Dla nich na gruntach należących do wsi Sierakowo założył w 1638 roku na tzw. „surowym korzeniu", obdarzone przywilejami królewskimi miasto Rawicz, fundując m.in. świątynię protestancką i udostępniając mieszczanom działki pod budowę oraz materiał do postawienia domostw i miejsc pracy.

Był również fundatorem klasztorów franciszkańskich na Goruszkach w Miejskiej Górce oraz w Osiecznej.

Był dwukrotnie żonaty: w roku 1618 z Zofią Grzymułtowską, a po jej śmierci (1620 r.) z Anną Grudzińską, z którą miał córkę Zofię Teresę.

Po swej śmierci, w 1644 roku pochowany został w kościele parafialnym w Osiecznej, gdzie do dziś znajduje się poświęcone mu skromne epitafium.

Piękny jego portret warto zobaczyć wśród licznych eksponatów w Muzeum Ziemi Rawickiej.

Janusz M. Hamielec