Święci z rawickiej fary - obrazy, rzeźby

... odwiedzamy po raz kolejny wnętrze kościoła farnego pod wezwaniem Chrystusa Króla i Zwiastowania NMP. Spróbujmy w wolnej chwili przypatrzyć się figurom i obrazom świętych, umieszczonym we wnękach ołtarzy albo na ścianach świątyni - tym widocznym i tym, które zasłonięte okolicznościowymi dekoracjami, czasami pozostają w ukryciu. Popatrzmy, w jaki sposób przedstawiono postacie świętych, przypomnijmy sobie, nad kim sprawują pieczę...

W głównym ołtarzu, oprócz centralnie usytuowanej figury Matki Bożej, umieszczono piękne, całopostaciowe rzeźby świętych: Jana Ewangelisty i Józefa oraz cztery oryginalne popiersia świętych: Wawrzyńca, Stanisława, Edwarda i Floriana...

Święty JAN EWANGELISTA (ta postać jest również na dolnej części ambony) - jego głównym atrybutem jest orzeł u stóp i w taki sposób jest przedstawiony w dwóch rzeźbach rawickich, dodatkowo trzyma w dłoni ewangeliarz. Był rybakiem z Galilei, uczniem Jezusa, po śmierci którego sprawował opiekę nad Maryją. Uważany jest za najwznioślejszego z ewangelistów. Jest m.in. patronem bednarzy, introligatorów, kreślarzy, litografów, pisarzy, ślusarzy, teologów i producentów świec.

Święty JÓZEF - w rawickiej farze pokazany jest z piłą do cięcia drewna, był bowiem cieślą. Trzyma też w ręce gałązkę palmy. Prawdopodobnie pochodził z królewskiego rodu Dawida. Był opiekunem Matki Bożej i Jezusa. Jest patronem Kościoła Powszechnego, Rusi, robotników i rzemieślników, drwali, małżonków, rękodzielników, rodzin chrześcijańskich, stelmachów i dobrej śmierci.

Święty WAWRZYNIEC - przedstawiony jest z kratą żelazną, na której został według podań spalony. Jego strój to dalmatyka. Wawrzyniec Diakon, zmarły około 258 roku, był jednym z siedmiu diakonów Kościoła, w czasach papieża Sykstusa II i być może wraz z trzema innymi diakonami zginął umęczony razem z papieżem, 6 sierpnia 258 roku (wg legend przypiekany na żelaznej kracie). Wawrzyniec jest patronem: bibliotekarzy, kucharzy, piekarzy, studentów, ubogich (pomiędzy których, na polecenie papieża Sykstusa, miał rozdzielić skarby Kościoła), od pożarów, orędownikiem w chorobach reumatycznych. Oprócz żelaznej kraty, czasem przedstawiany jest z księgą, kiedy indziej z mieczem. W opisie rawickiej Fary z 1904 roku jest mowa o popiersiu świętego Wojciecha, a nie Wawrzyńca. Niestety, nie wiadomo dlaczego.

Święty STANISŁAW - jego charakterystycznym atrybutem jest biskupi strój (infuła oraz kapa na ramionach) i pastorał w dłoni oraz księga, prawdopodobnie mszał. Był biskupem krakowskim, zabitym przez siepaczy króla Bolesława Śmiałego (a może przez niego samego), w czasie Mszy świętej, odprawianej w kościele na krakowskiej Skałce. Urodzony około 1030, zamordowany w 1079 roku. Na obrazach i w rzeźbach przedstawiany jest w stroju biskupim, z pastorałem oraz Piotrowinem, którego według legendy wskrzesił. Jest patronem Polski i wielu polskich diecezji.

Święty EDWARD - przedstawiony jest w stroju królewskim, z berłem i koroną na głowie - zapewne umieszczenie tego popiersia było m.in. gestem w kierunku biskupa Edwarda Likowskiego (konsekratora rawickiej fary w 1907 roku).

Znanych jest 2 świętych o tym imieniu. Rawicka rzeźba przedstawia zapewne św. Edwarda Wyznawcę (1003 - 1066). Był on synem króla Anglii Etelreda II, wychowanym w Normandii, gdzie rodzice schronili się przed Duńczykami. W 1042 roku wstąpił na tron pokonawszy najeźdźców. Cieszył się miłością i szacunkiem poddanych, fundował i wspierał klasztory i kościoły, otaczał opieką chorych i ubogich, którym patronuje. Na wizerunkach przedstawiany jest w stroju królewskim, niosący chorego, jego innymi atrybutami są kubek i pierścień.

Święty FLORIAN - przedstawiony jest jako rzymski rycerz w zbroi (oryginalny hełm), z naczyniem z wodą do gaszenia ognia. Imię tego świętego znane było w Polsce od średniowiecza. Święty Florian żył na przełomie III i IV wieku, zmarł około 304 roku.

Był prawdopodobnie oficerem rzymskim, który zginął za wiarę, utopiony w rzece Enns, w Górnej Austrii. Święty Florian jest patronem: miasta Krakowa, hutników, kominiarzy, straży pożarnej, orędownikiem w czasie pożaru. Przedstawiany jest najczęściej jako rycerz w zbroi, trzymający w ręce chorągiew i naczynie z wodą, często wylewającą się na płomienie. Ukazywany jest też z palącym się domem, rzadziej z kamieniem młyńskim u szyi oraz z orłem. Umieszczając w ołtarzu popiersie św. Floriana, chcieli zapewne rawiczanie złożyć hołd ówczesnemu arcybiskupowi Florianowi Stablewskiemu.

We wnętrzu rawickiej fary, „spoglądają" na nas również:

Święta BARBARA - jej rzeźba umieszczona jest w bocznym ołtarzu Chrystusa Króla; atrybut to charakterystyczny kielich w dłoni (obrończyni przed nagłą śmiercią; patronka m.in.: górników, architektów, budowniczych, murarzy, artylerzystów, saperów, kowali, ludwisarzy, marynarzy, szczotkarzy i wytwórców sztucznych ogni);

Święty FRANCISZEK - rzeźba w tym samym ołtarzu, postać w habicie franciszkańskim, ze sznurem z trzema węzłami i różańcem, w dłoni krzyż (patron: ekologów, tapicerów, Akcji Katolickiej);

Święta JADWIGA - obraz w ołtarzu MB Rawickiej, święta trzyma w ręce model kościoła, na głowie ma mitrę, nakryta jest płaszczem - peleryną z gronostajów, spiętą klamrą z krzyżem, pod którą nosi habit cysterski z długim do kolan szkaplerzem - w tej wersji jest to wierzchnia część szaty nakładana na habit, a nie, jak często kojarzymy, niewielki medalik (patronka: Śląska i Polski, dnia wyboru papieża Jana Pawła II, budowanych kościołów, rodzin, pojednania i twórczej współpracy między narodami);

Święta GERTRUDA - obraz w ołtarzu MB, postać w mnisim habicie, z charakterystycznym pastorałem, z nakrywającym głowę welonem, na który nałożona jest korona;

Święty TADEUSZ JUDA - w ołtarzu kaplicy Wieczystej Adoracji jest jego wizerunek (obraz) z przedstawieniem twarzy Chrystusa (m.in. patron diecezji podlaskiej, orędownik w sprawach beznadziejnych);

Święty MAKSYMILIAN MARIA KOLBE - również w kaplicy jest jego obraz, na którym święty został namalowany ze specyficznymi okularami, habitem franciszkańskim z naszytym numerem obozowym, w tle obrazu jest ogrodzenie, charakterystyczne dla obozów koncentracyjnych;

Święty ANTONI PADEWSKI - jego rzeźba jest w kaplicy Wieczystej Adoracji; święty ubrany jest w habit franciszkański ze sznurem z trzema węzłami i różańcem, niesie na jednej ręce Dzieciątko Jezus trzymające koszyk z trzema bochenkami chleba, w drugiej ręce świętego jest jeszcze jeden chleb, atrybutem jest również gałązka lilii (patron: górników, małżeństw, narzeczonych, położnic, ubogich i opiekunów nad ubogimi; orędownik w sprawach zaginionych ludzi i rzeczy i w sprawach rodzinnych);

Święty JAN CHRZCICIEL - w rawickiej farze (dolna część ambony) pokazany jest z barankiem i  krzyżem, w stroju wędrowca - narzuconej na plecy  skórze (patron: abstynentów, kowali, krawców i kuśnierzy);

Święta ANNA - w Rawiczu pokazana jest z Matką Boską, która wskazuje na tekst w księdze trzymanej przez Annę (m.in. patronka:  górników, kopalni złota, katolickich małżonków, matek, młynarzy, piekarzy, wdów i żeglarzy).

Janusz M. Hamielec